sheet stress

Hoe jouw geslachtscyclus ruw wordt verstoord door stress

by with No Comment Ontspanning en rustPCOSVerdieping

Hoe jouw geslachtscyclus ruw wordt verstoord door stress (zeker bij PCOS zonder insulineresistentie een must-read)

Enkele weken geleden was ik bij de training ‘behandelprotocollen vrouwenklachten’ van de Ortho Health Foundation. Een van de vele vragen waar antwoord op werd gegeven was ‘Wat gebeurt er bij stress op orthomoleculair niveau?’
Anders gezegd:  welke wisselwerkingen in het lichaam zijn beïnvloedbaar door stress, in verband met hormonaal balans?

Hoewel dit verder gaat dan de inhoud van dit artikel, wil ik een stukje hiervan met jullie delen.

Er werd een sheet weergegeven dat inzichtelijk maakt waarom stress zo’n directe invloed heeft op je hormoonbalans:

Wat wordt hier afgebeeld?

Het lichaam werkt in systemen. Ieder systeem is afhankelijk van bepaalde stoffen en klieren die met elkaar samen werken.
Op de sheet zie je drie systemen, die naast elkaar functioneren. Links zie je de HPA as, in het midden de HPT as en rechts de HPG as. Een ‘as’ staat voor een wisselwerking van klieren en stoffen, ten behoeve van een lichamelijke reactie of functie.

De HPA as heb ik in een eerder artikel al onder de loep genomen en regelt de aansturing van de bijnieren. De as is betrokken is bij veel lichaamsfuncties, zoals bijvoorbeeld het reguleren van onze lichaamstemperatuur, verdeling van de beschikbare energie en bovenal de begeleiding van een stressreactie(en dus ook belangrijk voor ontspanning)(1). In het eerdere artikel schreef ik:

Een lichaam dat zich bevind in ‘paniekstand’, heeft minder belang bij een goed werkende stofwisseling en heeft minder behoefte aan voortplanten. Stress betekend gevaar; het is levensreddend en dat heeft voorrang op de andere processen.

De HPT as regelt de hormonale aansturing van de schildklier. De schildklier heeft diverse functies, waarvan het reguleren van de stofwisseling het meest bekend is. Mensen met een trage schildklier kunnen sneller last hebben van gewichtstoename bijvoorbeeld (al schijnt dit effect gematigder te zijn dan doorgaans wordt aangenomen(2)). Naast de stofwisseling heeft de schildklier invloed op groei, hartslag, doorbloeding, lichaamstemperatuur, darmwerking, vochthuishouding en mentale functies. Je kan je voorstellen dat een schildklier die niet goed functioneert(te langzaam of juist te snel), uiteenlopende klachten kan veroorzaken.

De HPG as regelt de werking van de geslachtsklieren(gonaden), zoals de testikels en eileiders. Het heeft dus invloed op je voortplantingssysteem en daarmee je vruchtbaarheid. Afwijkingen hebben invloed op je gedrag, libido en algehele gezondheid (zoals bijvoorbeeld PCOS).

De overeenkomsten van de assen

Naast dat de assen naast elkaar functioneren, hebben ze ook invloed op elkaar. Alle drie de assen hebben namelijk twee overeenkomsten: De hypothalamus en hypofyse(pituitary) zijn betrokken. De hypothalamus en hypofyse zijn allebei klieren die gelegen zijn in de hersenen en ze staan in nauw contact met het zenuwstelsel. De hypothalamus scant alle informatie uit onze buitenwereld (via onze zintuigen) en reageert hierop. De hypofyse anticipeert meer uit het interne milieu. De hypofyse staat in verbinding met de belangrijkste hormoonklieren en door aansturing van de hypothalamus kan een groot deel van het hormonale systeem geactiveerd worden(3).

Deze twee klieren hebben bij de werking van de assen een essentiële rol in de aansturing – al sturen ze bij iedere as een ander onderdeel van het lichaam aan(bijnier, schildklier of gonaden). Ze multitasken dus, als het ware.

Dit multi-tasken gaat goed, zolang de taak niet te groot wordt. Vergelijk het met jezelf: je kan best drie kleine taken die je vaak doet tegelijk doen (naar muziek luisteren, meezingen en de was opvouwen), maar als iets groters je aandacht vraagt wordt het lastig (zoals bijvoorbeeld uitrekenen wat 5x3x9-12 is. Probeer daar maar eens bij te zingen en muziek te luisteren).

Zo werkt het ook bij de assen. Als een van de assen meer aandacht vraagt zullen de andere assen een tandje zachter draaien. Op zich niet erg, zeker niet op korte termijn.

Wel is het belangrijk te weten dat er sprake is van hiërarchie in de assen:

Bovenaan: de HPA as (bijnierfunctie)
in het midden: de HPT as (schildklierfunctie)
onderaan: de HPG as (geslachtsklierfunctie)

Dat betekend dat de HPA as altijd meer energie krijgt van het lichaam bij verstoringen. Daarna zal de HPT as de overige energie mogen benutten om zo optimaal mogelijk te kunnen functioneren. Pas dáárna mag de HPG as de rest-energie gebruiken.
Anders gezegd: er dienen geen verstoringen te zijn op de HPA as, om de HPT as goed te kunnen laten functioneren. Daarnaast dienen er geen verstoringen te zijn op de HPA en de HPT as om de HPG as goed te kunnen laten functioneren.

De bijnierfunctie gaat altijd boven de schildklierfunctie en de geslachtsklierfunctie.
I repeat: de bijnierfunctie gaat altijd boven de schildklierfunctie en de geslachtsklierfunctie.

De bijnierfunctie, de HPA as, wordt extra onder druk gezet als de hypothalamus een stressreactie signaleert. Stress gaat voor alle andere functies.

Als je nu problemen heb op het gebied van je geslachtsorganen, kan het zijn dat hier de oorzaak ligt. Zeker als je ‘lean’ PCOS hebt, zonder overgewicht en zonder insulineresistentie, kan dit de verstoorder zijn. In de afbeelding zie je bij de HPG as dat de hypothalamus GnRH aanmaakt om de hypofyse te stimuleren LH en FSH aan te maken. LH en FSH zijn essentieel bij het rijpen van een eicel, een proces dat bij vrouwen met PCOS bijna altijd verstoord is. De HPG as laat zien dat LH en FSH invloed uitoefent op de eierstokken (ovaries), waarna oestrogeen en progesteron bij een goed verloop vrijkomt. Oestrogeen en progesteron hebben vervolgens weer invloed op de hypothalamus en de hypofyse: deze waardes geven feedback aan de klieren. De klieren kunnen twee dingen te horen krijgen:

Een negatieve feedback: stop maar met produceren, het gaat goed hier!
Een positieve feedback: doorproduceren graag, we zijn nog niet klaar!

Als dit proces echter onder vuur ligt door een te grote focus op de andere assen, is er niet genoeg ruimte (energie) over voor de hypothalamus en hypofyse dit goed te laten verlopen. Het gevolg? Geen eirijping.

Aanhoudende verstoringen op de HPA as (bijnier), gaat op den duur ook zijn tol eisen van de HPT as. Schildklierproblemen en PCOS (of andere hormonale afwijkingen) kunnen dan ook zeker met elkaar gepaard gaan en zie ik in de praktijk ook voorkomen (en ik heb er zelf ook last van gehad).

Wat kan je zelf doen?

Wij hebben allemaal te maken met stress in ons leven. Hier schreef ik eerder al meerdere blogs over. Inzicht in bovenstaande kan helpen om in te zien hoe veel invloed het heeft: het ontregelt echt een hoop processen in het lichaam. In de desbetreffende cursus werd stress ontzettend vaak aangesneden: het overruled zoveel processen dat dit echt aan de basis ligt om aan te pakken bij welke klacht dan ook.

Wat kan helpen is het ondersteunen van je hypofyse en hypothalamus. Klinkt misschien een beetje raar, maar door er voor te zorgen dat alle benodigde stoffen in ieder geval aanwezig zijn in je bloed (en dus uit je voeding), neem je al bepaalde stressoren weg. Hormonen worden gemaakt uit cholesterol of aminozuren, dus zorg voor voldoende goede vetten en alle essentiële aminozuren in je voedingspatroon.

Daarnaast is het wegnemen van stressoren belangrijk. Er is sneller sprake van een stressor dan je denkt. Bewust meer rust nemen om je hypothalamus en hypofyse te ontlasten, helpt goed. Zoek rustige omgevingen op, wandel, yoga, mediteer, lach, spreek af met vrienden, ga een kwartier helemaal niets doen (ook niet op je telefoon), doe een dutje, etc.
Je schildklier wordt extra belast met overmatig sporten (en dat bereik je sneller dan je denkt), te weinig eten, eenzijdig eten en te weinig pauzes. Open deuren misschien, maar op lange termijn veel van jezelf vragen is funest voor een goede werking van deze assen.
Het oplossen van PCOS gaat dus echt hand in hand met het organiseren van een levensstijl zonder teveel stress.

Stress leren voorkomen, anders met stressprikkels omgaan, keuzes maken om minder stress te gaan ervaren.. Het zijn lastige zaken in ons dagelijks ‘drukke’ bestaan.
Toch nodig ik je uit eens na te denken wat voor jou het belangrijkste is: jouw gezondheid (en daarmee dus geen klachten van PCOS) of het toegeven aan en toelaten van de omstandigheden die stress opleveren.
En ik weet dat dit lastig is, maar je hebt op veel van je omstandigheden invloed – zeker op de mate waarin je rust neemt. Wil je hier hulp bij? Plan dan hier een afspraak met mij in.

Bronnen:

  1. Bonusan, Vijf voor je lijf: effecten van stress op de schildklier, https://www.bonusan.com/nl/nieuws/vijf-voor-je-lijf-effecten-van-stress-op-de-schildklier/
  2. Ralph Moorman, Hormoonfactor, schildklier: https://www.dehormoonfactor.nl/schildklier
  3. Ralph Moorman, Hormoonfactor, hypofyse: https://www.dehormoonfactor.nl/hypofyse

Deel dit artikel:

Lees verder..

Blijf op de hoogte via mijn socials! Vooral op Instagram ben ik erg actief:

Blijf op de hoogte. Meld je aan voor mijn e-maillijst.

Blog 13 foto

PCOS en stress: hoe werkt stress?

by with One Comment Ontspanning en rustPCOSPsyche en gedragVerdieping

Het wordt vaak genoemd, soms zelfs als excuus. Mensen ervaren vaak (werk)druk of stress in hun leven en dit wordt door sommigen als ‘normaal’ gezien of gedoogd.

Maar wat doet die stress nu echt? Wat is het proces in het lichaam precies?
Bewustwording geeft inzicht en inzicht zet aan tot actie, dus het kan (wederom) helpen hier wat meer over te weten. In mijn eerste post over stress heb ik hier al het een en ander over vertelt, vandaag ga ik er verder op in. 

Blog 13 foto

Wat is de HPA-as?

De HPA as staat voor Hypothalamus-Pituitary-Adrenal-as, in het Nederlands de Hypothalamus, hypofyse, bijnier as. Deze drie onderdelen van het lichaam werken samen bij stressreacties.

De hypothalamus is een onderdeel van de hersenen dat signaleert. Het signaleert de stand van zaken in het lichaam en van buiten het lichaam. Het ontvangt onder andere vanuit je zintuigen informatie.
Als er een stressvolle situatie plaatsvindt, merkt de hypothalamus dit op en geeft het vervolgens een signaal aan de hypofyse.

De hypofyse is een kleine klier in de hersenen die vele hormonen kan produceren. Afhankelijk van de behoefte van het lichaam, geeft het specifieke hormonen af. Bij de ‘stress’-boodschap van de hypothalamus zal de hypofyse het hormoon ACTH afgeven.

De bijnieren merken de ACTH op. Bijnieren zijn kleine organen die als het ware bovenop de nieren liggen. Je kan de bijnier verdelen in twee onderdelen: het bijniermerg en de bijnierschors.

Het bijniermerg bevindt zich onder de verschillende lagen van de bijnierschors en produceert adrenaline en noradrenaline, de hormonen die in stresssituaties zorgen voor alertheid en paraatheid zoals ik in mijn vorige post al aangaf.

De bijnierschors bestaat uit drie lagen:

De buitenste laag produceert mineralocorticoïden; hormonen die de bloeddruk in stand houden, omdat deze hormonen de nieren aanzetten om vocht vast te houden.
De laag daaronder produceert glucocorticoïden; dit zijn hormonen met verschillende effecten:

– Het bevorderd de vorming van glucose (!)
– Het produceert cortisol bij stresssituaties
– Het heeft invloed op de vetverdeling
– Het onderdrukt je afweer
– Het onderdrukt ontstekingen
– Het bevorderd de afbraak van eiwitten (waar glucose van gemaakt kan worden).

De binnenste laag produceert mannelijke en vrouwelijke geslachtshormonen (androgenen en oestrogenen).

Als de hypofyse ACTH aanmaakt in een stresssituatie, wordt er door de bijnieren (oa) extra glucocorticoïden aangemaakt. De aspecten van bovenstaande opsomming zullen daardoor meer aanwezig zijn.

Dit proces is GOED!
Alleen, bij blijvende stress wordt het minder goed:

Blijvende stress zorgt voor blijvend verhoogde aanmaak van corticoïden; blijvend verhoogt cortisol in het bloed. De bijnieren zijn continue flink aan het werk (en denk dan ook even terug aan mijn blog over die sprinter).

Hoewel je lichaam dit echt wel een tijdje vol houdt, worden de receptoren die reageren op cortisol naar mate de tijd verstrijkt steeds minder gevoelig. Cortisol wordt wel in dezelfde mate aangemaakt, maar niet meer als zodanig opgepakt door het lichaam (vergelijk dit met het proces bij insulineresistentie of denk aan bijvoorbeeld die alcoholist die steeds beter tegen drank kan voordat hij dronken wordt: de receptoren worden minder gevoelig bij veelvuldige blootstelling). Dit kan leiden tot bijvoorbeeld de volgende symptomen:

– Als je ’s ochtends wakker wordt heb je het gevoel nog uren te kunnen slapen
– Je sleept jezelf vervolgens door de ochtend heen
– Je hebt echt koffie/cafeïne nodig om te kunnen functioneren
– Je ervaart weinig geduld, een kort lontje
– Je concentratie wordt steeds minder

Allemaal dingen waar cortisol normaal een positief en essentieel effect op heeft.

Als je geen gehoor geeft aan dit soort signalen en de stress blijft aanhouden, kan dit uiteindelijk leiden tot bijnieruitputting(1). Dit is eigenlijk de lichamelijke vorm van een burn-out en komt ook vaak samen met een mentale burn-out. Bijnieruitputting staat voor een verstoring in de werking van de HPA-As. Dit betekend dat de langdurige verhoging van cortisol in het bloed ertoe heeft geleid dat de hypofyse en hypothalamus onvoldoende functioneren. Dit komt door de negatieve terugkoppeling van cortisol: in een gezonde situatie geven de hypothalamus en hypofyse een signaal naar de bijnier om cortisol aan te maken. Als dit gebeurt is, is er dus meer cortisol in het bloed. Dit wordt door de hypothalamus opgemerkt en die stopt met het stimuleren van de hypofyse om ACTH aan te maken.

Bij constante stress wordt de HPA as constant gestimuleerd en daardoor is er een constante verhoging van de hierdoor aanwezige stoffen, waaronder cortisol. Dit leidt onder andere tot schade aan en verlies van neuronen en weefsels. Naarmate deze situatie aanhoudt wordt de HPA-as steeds minder responsief. Uiteindelijk leidt dit tot een systeem wat amper tot niet meer reageert. Hierdoor zullen o.a. cortisolwaardes die gemeten worden juist lager uitvallen(2).

Maar, hoe staat bijnieruitputting of voorstadia hiervan in verband met PCOS?

Zoals ik al eerder schreef kan de bloedsuikerspiegel bij PCOS instabiel zijn door insulineresistentie. Er is sprake van pieken, maar ook van dalen. Bij een bloedsuikerdip kan het lichaam op drie manieren helpen; allereerst probeert het lichaam de dip te herstellen door glucagon aan te maken. Glucagon heeft een tegenovergesteld effect als insuline, het verhoogt de glucosewaardes in het bloed. Beide stoffen worden door de alvleesklier aangemaakt. Bij een diepere dip in de bloedsuikerspiegel moet de bijnier echter bijspringen door adrenaline en zeker ook cortisol aan te maken. Als de bijnier overbelast is, verloopt dit proces stroever en is het lichaam minder in staat accuraat te reageren op bloedsuikerdips. Het kan daardoor insulineresistentie in de hand houden. Ook zorgt een overbelaste bijnier voor minder aanmaak van DHEA, een stof dat ook van invloed is op je hormoonbalans.

Andersom werkt het net zo; de insulineresistentie die vaak gepaard gaat met PCOS, vraagt meer van de bijnier en kan ervoor zorgen dat bijnieruitputting sneller optreed.
Het stabiliseren van je bloedsuikerspiegel door bepaalde voedingskeuzes kan dus zowel op insulineresistentie als bijnieruitputting een positief effect hebben.

Daarnaast produceert de binnenste laag van de bijnierschors geslachtshormonen. Hoewel dit in geringe mate gebeurd, zorgt bijnieruitputting wel voor een verminderde werking van deze afgifte.

Ook wil ik nog even terugpakken naar de hypofyse. Deze klier heeft hoofdzakelijk de focus op stress, stofwisseling en voortplanting. Een lichaam dat zich bevind in ‘paniekstand’, heeft minder belang bij een goed werkende stofwisseling en heeft minder behoefte aan voortplanten. Stress betekend gevaar; het is levensreddend en dat heeft voorrang op de andere processen.
Op het gebied van voortplanting zorgt dit voornamelijk voor een verminderde aanmaak van progesteron door de bijnieren, waardoor oestrogeen kan gaan overheersen. Er kan een oestrogeendominantie ontstaan, wat een negatief effect heeft op PCOS. Hierover lees je hier meer.

Tot slot

Ik ben mij bewust dat PCOS bij iedere vrouw een andere vorm kan aannemen, met andere klachten, symptomen en oorzaken. Toch is stressreductie in mijn beleving één van de meest essentiële aandachtspunten als je jouw klachten wilt verminderen. Het optimaliseren van je voedingspatroon is belangrijk, maar zoals je hierboven kunt lezen zijn de gevolgen van stress ook groot.
Ook bij vrouwen zonder insulineresistentie en/of waar geen sprake is van overgewicht, kan stress een grote rol spelen bij het uitblijven van jouw menstruatie.

Bronnen:

  1. Bijnieruitputting kenniscentrum, oorzaken, symptpmen en behandeling, bijnieruitputting.com
  2. Stichting Orthokennis, Weerbaar tegen stress, 2017, https://www.orthokennis.nl/nieuws/weerbaar-tegen-stress

Deel dit artikel:

Lees verder..

Blijf op de hoogte via mijn socials! Vooral op Instagram ben ik erg actief:

Blijf op de hoogte. Meld je aan voor mijn e-maillijst.

blog 12 foto

PCOS en stress: leef als een sprinter

by with No Comment Ontspanning en rustPCOSPsyche en gedrag

Vandaag het vervolg op het onderwerp stress. Stress en PCOS kunnen elkaar sterk beïnvloeden. Door stress te reduceren in je leven, kan je minder klachten van je PCOS ervaren.

blog 12 foto

Laten we het eens omdraaien. Niet denken vanuit stress, maar juist denken vanuit ontspanning. Vorige keer noemde ik al dat je stress makkelijker toelaat in je leven dan je denkt.

Het helpt mij daarvan bewust te worden als ik nadenk vanuit het startpunt ontspanning – wat zijn de omstandigheden als ik helemaal ontspannen ben?

Als ik ontspannen ben..

– Ben ik omringd door mensen waarbij ik mij vertrouwd voel
– Ben ik uitgeslapen
– Heb ik genoeg tijd voor wat mij te doen staat
– Bevind ik mij in een rustige situatie zonder harde geluiden of lichten
– Focus ik vaak op één ding dat ik interessant vind
– Zit ik niet te scrollen op social media
– eet ik gezond
– Kijk ik uit naar leuke dingen in de toekomst
– Heb ik net een zware (lichamelijke) opdracht voltooid

Er zijn natuurlijk altijd situaties waarbij je bovengemiddeld veel stress voelt. Maar we staan veel vaker bloot aan stress in de vorm van lichte spanning, onrust of ontevredenheid. We staan altijd ‘aan’ en vullen de gaten tussen onze activiteiten op met input.

Of tijdens het uitvoeren van activiteiten schakelen we steeds met onze aandacht – vaak doordat laptop, tv, telefoon of andere factoren uit je omgeving dat van je ‘vraagt’. Terwijl er juist in de tussenliggende periodes ruimte is voor creativiteit, rust en overdenking(1).

Afgelopen week zag ik op social media (..) het volgende: ‘Leef als een sprinter’.

Want een sprinter: geeft korte tijd vol-gas en neemt daarna veel rust. Is gespierd, gezond en sterk.

Een marathonloper daarintegen verbruikt al zijn reserves tot hij er (letterlijk) bij neervalt. Is vaak mager en oogt ongezond.

Toch leven veel mensen als een marathonloper. Vanaf het moment dat we opstaan is er een aaneenschakeling van activiteiten of input.

Dat neemt kosten met zich mee – het kost ons welzijn. Eerst een beetje, maar als je geen gehoor geeft aan de signalen van je lichaam en geest kan het zelfs leiden tot burn-out of depressie. Het leven als een marathonloper heeft ook zeker een nadelig effect op PCOS.

Wat kan helpen is om stap voor stap te kiezen voor een leven als een sprinter: Als je overgaat op actie, doe dat dan all-in door je er volledig op te focussen. Maar kies daarna ook volledig voor rust. Schakel in je rust echt even uit door bijvoorbeeld te wandelen, even te liggen in de zon, te mediteren, rek en strek oefeningen te doen, de natuur op te zoeken.. Kies een activiteit die weinig nieuwe input met zich mee brengt. Denk aan situaties waarin jij zeker weten ontspannen bent. Hoe zien die er uit? Probeer dit soort situaties meer op te zoeken. Schrijf voor jezelf eens uit waar jij stress van krijgt, en waarvan juist niet. Wordt je bewust van jouw stressoren.

En het is echt niet zo dat je volledig in het nu en 100% zen door het leven moet gaan om verschil te gaan merken(wat is zen überhaupt?). Ik ben ook vaak genoeg onder invloed van stress – maar door te blijven oefenen en je gaandeweg steeds bewuster te worden van jouw invloed hierop, worden je stressoren en de effecten ervan steeds kleiner.

Het verschil kan je al gaan maken door één pauze per dag te nemen waarin je iets doet dat je rustig maakt. Of door stress sneller te leren herkennen bij jezelf – zodat je anders naar situaties die je stress kunnen geven leert kijken. En om chronische stress een halt toe te roepen. Er zit een groot verschil tussen een stressvolle situatie en langdurige en aanhoudende stress.

Maar ook hier; je kan jezelf nog zo goed trainen om anders met stress om te leren gaan, maar als de basis niet goed is wordt dit best een uitdaging. Als je structureel te weinig slaapt, ongezond eet of je agenda te vol propt, ben je vatbaarder voor stress. En dus ook voor PCOS. Kies dus echt voor jezelf en voor wat jij nodig hebt. Als je dat niet serieus neemt, zal er niets veranderen.

Bronnen:

  1. Wouter van Noort, Is daar iemand, 2017

Deel dit artikel:

Lees verder..

Blijf op de hoogte via mijn socials! Vooral op Instagram ben ik erg actief:

Blijf op de hoogte. Meld je aan voor mijn e-maillijst.

Blog 11 foto

PCOS en stress: wat is stress?

by with No Comment Ontspanning en rustPCOSPsyche en gedrag

Iedereen heeft stress. En dat is maar goed ook! Stress is een fantastische manier om:

In actie te komen
Te doen wat nodig is
Snel te handelen bij gevaar
Scherp van geest te zijn

Je kan in een stressvolle situatie spreken van een stressor (de situatie die stress veroorzaakt) en de stressrespons (de reactie op de stressor). Stress is het gevolg van de stressor en de aanleiding van de stressrespons.
Stress heeft een oeroude functie: ons in leven houden. Biologisch gezien wordt stress gevormd in een bedreigende situatie.
 Psychologisch gezien wordt stress gevormd zodra je een situatie als bedreigend inschat. Dat is nogal een verschil! Wat als bedreigend ervaren wordt, is voor iedereen anders.

Blog 11 foto

Als er sprake is van een dreigende situatie, maakt het lichaam direct adrenaline en noradrenaline aan. Deze stoffen stimuleren het sympatisch zenuwstelsel. Bij deze stimulering wordt ons lichaam klaargestoomd voor actie; vechten of vluchten. Spieren spannen zich aan, bloeddruk en hartslag verhogen, pupillen verwijden, ademhaling versnelt en de spijsvertering vertraagd. Dat is mooi: het lichaam is klaar om zichzelf uit de situatie te kunnen redden.

Als de stressvolle situatie langer duurt, maakt het lichaam extra cortisol aan. Dit zorgt voor de aanvoer van nieuwe energie door glucosewaardes in het bloed te verhogen. Je lichaam kan extra vluchten of extra vechten.

Biologische ofwel positieve stressoren zijn bijvoorbeeld:

– Er komt een agressieve hond op je af gerend
– Er ontstaat onweer en heftige regen wanneer je aan het SUPpen bent
– Er komt een losgekoppelde caravan op je af op de snelweg
– Je moet een presentatie geven op je werk
– Je staat in de finale van een sportwedstrijd op het punt van de start

Echter, er zijn ook andere vormen van stressoren:

– Je ervaart al enkele weken een te hoge werkdruk
– Je hebt vaak ruzie in je relatie en twijfelt of jullie bij elkaar blijven
– Je bent aan het afstuderen en bent te laat begonnen met je scriptie
– Je komt financieel net aan rond afgelopen maanden en je wasmachine gaat stuk

Je ziet het verschil; in het ene rijtje volgt er een lichamelijke reactie na de stressor, in het andere rijtje niet. Je lichaam ‘ontlaad’ niet en ervaart langdurig een (wellicht mindere) mate van stress.
Dit betekend dat de cortisolgehaltes in je lichaam langere tijd verhoogd zijn. Deze waardes hebben invloed op je bloedsuikerspiegel, cortisol zorgt immers voor afgifte van glucose aan het bloed voor extra energie. Mooi als je dit ook echt nodig hebt, minder mooi als je er vervolgens niets mee doet.

Eerder heb ik geschreven over insulineresistentie bij veel vrouwen met PCOS. Hier komt dit wederom om de hoek kijken: de verhoogde glucosewaardes in het bloed worden gesignaleerd door het lichaam, insuline wordt aangemaakt om dit weer te stabiliseren, maar de resistentie zorgt voor een matig verloop van het proces wat hoort te volgen (voor meer info, check mijn vorige blogs).

Dit zorgt er voor dat de glucose-verhoging in het bloed door de aanwezige cortisol (stress) niet gemakkelijk kan worden omgezet in energie. Ook als je een sprintje zou gaan trekken, zou die aanwezige glucose matig omgezet worden in energie en dus ook niet zo gemakkelijk afnemen als bij een persoon zonder insulineresistentie (al is het wel verstandig regelmatig te sporten, omdat dat insulineresistentie tegengaat en een positief effect heeft op je hormonale balans, maar dat even terzijde).

Het is dus fijn en belangrijk om je cortisolwaardes laag te houden wanneer je jouw klachten van PCOS wil verminderen. De beste manieren zijn:

  1. Niet gestresst raken (makkelijk om te zeggen). Door stressvolle situaties te vermijden of anders naar deze situaties te leren kijken.
  2. Actief rust opzoeken door situaties te creëren waarvan je weet dat je tot rust komt. Dit kan bijvoorbeeld een lange douche zijn, zangles, sporten, yoga, meditatie, sauna of een wandeling. Of zoals ik, op het SUP-board zoals op de foto.

Stress is een complex onderwerp dat je makkelijker toelaat in je leven dan je denkt. Wees er in ieder geval van bewust dat PCOS en stress sterk met elkaar verbonden zijn en het verminderen van stress minstens zoveel aandacht behoeft als bijvoorbeeld voedingsaanpassingen.

Deel dit artikel:

Lees verder..

Blijf op de hoogte via mijn socials! Vooral op Instagram ben ik erg actief:

Blijf op de hoogte. Meld je aan voor mijn e-maillijst.