Als er sprake is van een dreigende situatie, maakt het lichaam direct adrenaline en noradrenaline aan. Deze stoffen stimuleren het sympatisch zenuwstelsel. Bij deze stimulering wordt ons lichaam klaargestoomd voor actie; vechten of vluchten. Spieren spannen zich aan, bloeddruk en hartslag verhogen, pupillen verwijden, ademhaling versnelt en de spijsvertering vertraagd. Dat is mooi: het lichaam is klaar om zichzelf uit de situatie te kunnen redden.

Als de stressvolle situatie langer duurt, maakt het lichaam extra cortisol aan. Dit zorgt voor de aanvoer van nieuwe energie door glucosewaardes in het bloed te verhogen. Je lichaam kan extra vluchten of extra vechten.

Biologische ofwel positieve stressoren zijn bijvoorbeeld:

– Er komt een agressieve hond op je af gerend
– Er ontstaat onweer en heftige regen wanneer je aan het SUPpen bent
– Er komt een losgekoppelde caravan op je af op de snelweg
– Je moet een presentatie geven op je werk
– Je staat in de finale van een sportwedstrijd op het punt van de start

Echter, er zijn ook andere vormen van stressoren:

– Je ervaart al enkele weken een te hoge werkdruk
– Je hebt vaak ruzie in je relatie en twijfelt of jullie bij elkaar blijven
– Je bent aan het afstuderen en bent te laat begonnen met je scriptie
– Je komt financieel net aan rond afgelopen maanden en je wasmachine gaat stuk

Je ziet het verschil; in het ene rijtje volgt er een lichamelijke reactie na de stressor, in het andere rijtje niet. Je lichaam ‘ontlaad’ niet en ervaart langdurig een (wellicht mindere) mate van stress.
Dit betekend dat de cortisolgehaltes in je lichaam langere tijd verhoogd zijn. Deze waardes hebben invloed op je bloedsuikerspiegel, cortisol zorgt immers voor afgifte van glucose aan het bloed voor extra energie. Mooi als je dit ook echt nodig hebt, minder mooi als je er vervolgens niets mee doet.

Eerder heb ik geschreven over insulineresistentie bij veel vrouwen met PCOS. Hier komt dit wederom om de hoek kijken: de verhoogde glucosewaardes in het bloed worden gesignaleerd door het lichaam, insuline wordt aangemaakt om dit weer te stabiliseren, maar de resistentie zorgt voor een matig verloop van het proces wat hoort te volgen (voor meer info, check mijn vorige blogs).

Dit zorgt er voor dat de glucose-verhoging in het bloed door de aanwezige cortisol (stress) niet gemakkelijk kan worden omgezet in energie. Ook als je een sprintje zou gaan trekken, zou die aanwezige glucose matig omgezet worden in energie en dus ook niet zo gemakkelijk afnemen als bij een persoon zonder insulineresistentie (al is het wel verstandig regelmatig te sporten, omdat dat insulineresistentie tegengaat en een positief effect heeft op je hormonale balans, maar dat even terzijde).

Het is dus fijn en belangrijk om je cortisolwaardes laag te houden wanneer je jouw klachten van PCOS wil verminderen. De beste manieren zijn:

1. Niet gestresst raken (makkelijk om te zeggen). Door stressvolle situaties te vermijden of anders naar deze situaties te leren kijken.
2. Actief rust opzoeken door situaties te creëren waarvan je weet dat je tot rust komt. Dit kan bijvoorbeeld een lange douche zijn, zangles, sporten, yoga, meditatie, sauna of een wandeling. Of zoals ik, op het SUP-board zoals op de foto.

Stress is een complex onderwerp dat je makkelijker toelaat in je leven dan je denkt. Wees er in ieder geval van bewust dat PCOS en stress sterk met elkaar verbonden zijn en het verminderen van stress minstens zoveel aandacht behoeft als bijvoorbeeld voedingsaanpassingen.